çatalhöyük

Güney Anadolu'da, M.Ö. 7500 yıllarına dayanan, çok geniş bir Cilalı Taş ve Bakır devri yerleşimidir. İnsanlık tarihinin ilk yerleşim yeri olarak kabul edilmektedir. Muhtemelen, bugüne kadar bulunmuş en eski ve en gelişmişCilalı Taş Devri yerleşim merkezidir. 1958 yılında James Mellaart tarafından keşfedilmiş, ilk kazıları 1961-1963 ve 1965 yıllarında yapılmıştır. 1993'te yeniden başlayan ve günümüze kadar devam eden kazılar Ian Hodder tarafından yönetilmektedir. Günümüz Konya Şehri'nin güneydoğusunda, Hasandağı'nın yaklaşık olarak 136 kilometre uzağında, Konya Ovası'na hakim buğdaylık arazide bulunmaktadir. Hasan dağının en önemli özelliği volkanik bir oluşum olup obsidyen(volkan camı) kaynakların fazla oluşudur.Kazılarda ortaya çıkan bilgilere göre çatalhöyüklülerin ticarette bu maddeyi kullandığı düşünülmektedir. Doğu yerleşimini, en son Cilalı Taş Devri sırasında ovadan 20 metre yüksekliğe kadar ulaşan bir yerleşim birimi oluşturmaktadır. Ayrıca, batıya doğru da ufak bir yerleşim birimi ve birkaç yüz metre doğuya doğru da bir Bizansyerleşimi bulunmaktadır. Tarih öncesi yerleşim birimleri Gümüş Çağı'ndan önce terk edilmiştir. Bir zamanlar iki yerleşim birimi arasında Çarşamba Nehri'nin bir kanalı akmaktadır, ve yerleşim birimleri, ilk tarım zamanlarında elverişli sayılabilecek alüvyonlu toprak üzerine kurulmuştur. Evlerin girişleri üst kısımlarında bulunmaktadır.Yerleşim alanı 18 katlıdır bunlar kültür katı değildir.2 höyük halinde bulunmaktadır.2. höyük daha sonradan bulunmuştur.Evlerde malzeme olarak genelde Kerpiç ağaç ve kamış kullanılmıştır.İlk dönemde binalar birbirine koç yakın inşaa edilsede daha sonra sokak türü yollar yapıldığı gözlenmektedir. Çok tanrılı din yapısı (Politeizm) görülmektedir.Din ve din merasimleri bu nedenle söz konusudur.Bunu yöneten bir şamanın olduğu ve bu şamanın görevli olduğu ayrı bir yapının bulunduğundan söz edilir.