36. metin
İSTANBUL VE AYRILIK ÜSTÜNE
I II
Yapma be tren Ne sinema, ne şu, ne bu, kardeşim
Ötme be öyle İstanbul’un orta yeri talimgâh
Ayırma ikide bir yuvadan Asker yüzüyor mavisinde gözlerimin
Kırmızıymış, pembeymiş Balık değil
Boşversene sen… Ne mümkün duyurmamak anama
Kapkarasın işte ayrılırken Kışladaki yalnızlığı
Motorlu da olsan Garipliğimi
Buharlı da…
Ergun EVREN
37. metin
Ağaçlar Geçtim Ordan
Dün gece kümese bir tilki girdi.
Bütün gece aradık, tilkiyi bulamadık,
Tilkiyi aradık, tilkiyi bulamadık,
Koruyu aradık, tilkiyi bulamadık.
Ne biçim bir tilkiymiş, şaştım gitti.
Kümese girmek için, (işte işin iç yüzü)
İnsan biraz bilet alır, birazcık para verir;
Demir tavında dövülür, ağaç yaşken eğilir.
(…), tilki yaşken eğilir;
Gün olur, kuşlar gelir, kuşlar karla örtülür.
Gün olur, tilki yürür, tilki dereden atlar,
Gözleri ağaçlarda, gözleri elmalarda.
Tilki horozu sever, dere tilkiyi sever.
Dalgın atlayışında alır cebine koyar;
Fısıltıyla yayılır benim gizli ikindim.
Ben tenhalık diye serçeleri bilirim.
Ülkü TAMER
38. metin
PENCEREMDE
Sevi bir kuştur havlar penceremde
Besini ilk çağdan bir tutam aydınlık
Sabahattin Kudret AKSAL
39. metin
MANSUR
renkler güneşten çıktılar
renkler güneşe girdiler
renkler güneşsiz öldüler
ne renk gerek bana
ne renksizlik
güneşler bir yerden çıktılar
güneşler bir yere girdiler
güneşler onsuz öldüler
ne karanlık gerek bana
ne karanlık
şekiller bir yerden geldiler
şekiller bir yere gittiler
şekiller görünmez oldular
büyük köse vur
bütün sesler bir seste boğuldu
mansûr
mansûuur
Asaf Halet ÇELEBİ
24. a. Sınıfınızda dört gruba ayrılınız. “İstanbul ve Ayrılık Üstüne”, “Ağaçlar Geçtim Ordan”, “Penceremde” ve “Mansur” adlı şiirleri gruplarınızla inceleyiniz. Metinlerden ne anladığınızı grup sözcünüz aracılığıyla bir kâğıda yazınız. Sınıf tahtasını dörde bölüp grupların metinler hakkındaki görüşlerini tahtaya aktarınız. Her grup aynı metinden aynı anlamı mı çıkarmış tespit ediniz.
a. Sanatsal metinlerin anlamı okuyucunun bilgisine, görgüsüne, kültürüne göre değişebileceğini herkes bu metinlerden aynı anlamları çıkaramayabilir. Yorum farklılıkları olabilir.
b. “İstanbul ve Ayrılık Üstüne” ve “Ağaçlar Geçtim Ordan” adlı metinlerde şiir yapılarının nasıl oluşturulduğunu bulunuz. Bu metinlerin dilinde mecazlar, imgeler var mıdır? İnceleyiniz. Şiirlerin temasını bulunuz. Daha sonra metinlerin yapısı ve temasının dizelerdeki anlam ilişkisini nasıl etkilediğini açıklayınız.
b. Yapıları itibariyle serbest nazımla yazılmıştır. Şiirlerin dilinde imgeler kullanılmıştır.
c. “Ağaçlar Geçtim Ordan” adlı metinde şairin dizelerde anlattığı olay, durum ve duygulardan yola çıkarak söylemediği olay, durum ve duyguların neler olduğunu belirtiniz.
c.
ç. “Mansur” adlı şiirde, şairin adını verdiği Mansûr kimdir? Şairin Mansûr’un adından bahsettiği ve her şeyin kaynağına döndüğünü anlattığı şiirinde okura sezdirmeye çalıştığı anlamlar nelerdir? Şairin şiire yüklediği anlamla sezdirdiği anlam değerleri arasında nasıl bir ilişki vardır?
ç. Hallac-ı Mansur olabilir.
d. “Penceremde” adlı metinde şair, seviyi kuş olarak isimlendiriyor ama bu kuş ötmüyor, havlıyor. Üçüncü metni bir kez daha okuyunuz. Sizce bu kuş niçin havlıyor? Açıklayınız. Şiiri bir kez daha okuyunuz. Kuşun havlama nedenini yeniden yorumlayınız. Bu tekrarlar sonucunda farklı anlamlara ulaşıp ulaşmadığınızı belirtiniz.
d.
e. Metin incelemesinde şiirde bulunan yeni ve farklı anlamların kaynaklarının belirtilme zorunluluğu olmalı mıdır? Niçin?
e.
f. “İstanbul ve Ayrılık Üstüne” adlı metni ilk bendinden üçüncü ve altıncı dizelerini yok sayarak okuyunuz. Bendin anlamında bir değişme oldu mu? Belirtiniz.
f. Değişme oluyor, teması ortadan kalkıyor.
25. “Ağaçlar Geçtim Ordan” adlı şiir sizde hangi duyguları uyandırdı? Belirtiniz.
25.
admin • 02 Ağustos 2012
40. metin
BEN ORHAN VELİ
Ben Orhan Veli,
“Yazık oldu Süleyman Efendiye”
Mısra-ı meşhurunun mübdii…
Duydum ki merak ediyormuşsunuz,
Hususi hayatımı,
Anlatayım:
Evvela adamım, yani
Sirk hayvanı filan değilim.
Burnum var, kulağım var,
Pek biçimli olmamakla beraber.
Bir evde otururum,
Bir işte çalışırım.
…
Ispanağı çok severim.
Puf böreğine hele
Biterim.
Malda mülkte gözüm yoktur.
Vallahi yoktur.
Oktay Rıfat’la Melih Cevdet’tir
En yakın arkadaşlarım.
Bir de sevgilim vardır pek muteber;
İsmini söyleyemem,
Edebiyat tarihçisi bulsun.
Ehemmiyetsiz şeylerle uğraşırım,
Meşgul olmadığım ehemmiyetsiz
Sadece üdeba arasındadır.
Ne bileyim,
Belki daha bin bir huyum vardır.
Amma ne lüzum var hepsini sıralamaya?
Onlar da bunlara benzer.
Orhan Veli
41. metin
MACERA
Küçüktüm, küçücüktüm,
Oltayı attım denize;
Bir üşüşüverdi balıklar,
Denizi gördüm.
Bir uçurtma yaptım, telli duvaklı;
Kuyruğu ebemkuşağı renginde;
Bir salıverdim gökyüzüne;
Gökyüzünü gördüm.
Büyüdüm, işsiz kaldım, aç kaldım;
Para kazanmak gerekti;
Girdim insanların içine;
İnsanları gördüm.
Ne yârdan geçerim, ne serden;
Ne denizlerden ne gökyüzünden ama…
Bırakmıyor son gördüğüm,
Bırakmıyor geçim derdi.
Oymuş, diyorum, zavallı şairin
Görüp göreceği.
Orhan Veli
26. a. Orhan Veli’nin kendi hayat hikâyesini konu edindiği “Ben Orhan Veli” adlı şiirinden yola çıkarak hayalinizde canlanan kişiyi betimleyiniz.
a. Herkes gibi sıradanlık bir yaratılışa sahip ama biraz esprili ve mizahi yönü güçlü olan biri. Malda mülkte gözü olmadığını belirtiyor. Çeşitli yiyecekleri sevip sevmediğinden bahsediyor. Yani herkes gibi sıradan biri.
b. “Macera” adlı şiirden Orhan Veli’nin hayatı hakkında çıkarımlarda bulununuz.
b. Her şeyi yaşayarak öğrenen ve küçüklüğünden beri hayatın içinde koşturan ve tecrübelerini hayatla mücadele ederek sağlayan biri.
c. “Ben Orhan Veli” ve “Macera” adlı şiirleri aşağıdaki özelliklere göre karşılaştırarak bu özelliklerin hangi şiire ait olduğunu işaretleyiniz.
Özellikler
|
Macera
|
Ben Orhan Veli
|
• Şair eserinin adını belirtmiş.
|
XX
| |
•Herkes gibi sıradan biri olduğunu belirtmiş.
|
XX
| |
• Geçim sıkıntısından bahsetmiş.
|
XX
| |
• Çocukluk günlerinden bahsetmiş.
|
XX
| |
• Sevdiği yiyeceklerden bahsetmiş.
|
XX
| |
• Arkadaşlarının adını belirtmiş.
|
XX
| |
• Şiir yazdığını belirtmiş.
|
XX
| |
• Yaşamından bahsetmiş.
|
XX
|
XX
|
ç. Tabloda işaretlediğiniz özellikler şairin diğer şiirlerinde de yer alabilir mi? Düşüncelerinizi nedenlerini belirterek yazınız.
ç. Alabilir çünkü şairler yaşamıyla ilgili özellikleri eserlerine aktarmaktan çekinmezler.
d. “Macera” şiirinde şair, hayatının hangi dönemlerinden söz etmektedir?
d. Çocukluk ve gençlik dönemlerinden bahsediyor.
e. Orhan Veli, evreni keşfini şiirdeki hangi sözleriyle dile getirmiştir?
e. “Denizi, insanları, gökyüzünü gördüm” mısra sonlarındaki hayatıyla ilgili keşiflerini yaşayarak bulduğunu belirtmiştir.
f. Şairin, şiirin sonunda yakındığı nedir?
f.Geçim sıkıntısından şikayetçi.
g. Orhan Veli hakkında yaptığınız araştırmadan edindiğiniz bilgileri de kullanarak “Ben Orhan Veli” ve “Macera” adlı şiirlerde şairin hangi kişilik özelliklerinin bulunduğunu aşağıya yazınız.
g. Geçim sıkıntısı olan, Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile arkadaş olan, şiirler yazan, mizahi bir kişiliğe sahip ve bu özelliğini de şiirlerine yansıtan biridir. Bunları da hayatından ve şiirlerinden bulabiliriz.
ğ. Orhan Veli deniz sevgisini “Macera” adlı şiirine yansıtabilmiş midir? Açıklayınız.
ğ. Evet yansıtmıştır.
h. “Macera” şiirinden yola çıkarak Orhan Veli’nin şiir anlayışı hakkında bilgi veriniz.
h. Türk şiirine yeni soluk getirmiştir. Redif, kafiyelere karşıdır. Sanatlı , süslü ve sanatkarane bir söyleyişe şiirde yer vermez. Ölçüye karşıdır. Serbest yazmayı tercih etmiştir. Günlük hayattaki sıradan insanı şiirine konu edinmiştir.