Çocuklar için sözcüklerle üretilmiş bir oyun aracı olan bilmece onlara, düş ve düşünce gücüne seslenen kurmaca bir dünya sunar. Şiirsel bir anlatımla çocukları dille kurgulanmış bir zeka oyununa davet eder. Onları, tüm bildiklerini sınamaya, olaylar ve olgular ile kavramlar arasında anlamsal ilgiler kurmaya yöneltir. İkilemeleri, deyimleşmeleri kullanarak, ana dilinin söz varlığını yansıtmadaki işlevini somutlar (Sever, 2003 :140).
|
Sıcak evin direği
Tıp tıp eder yüreği
(BABA) | Dokuz ay zindanda yatar
Altı ayda zil çalar oynar
(BEBEK) |
Özü tatlı,
Sözü tatlı,
Candan daha değerli
(ANNE) | Yattım yumuşak
Uyudum sıcak sıcak
(YATAK |
Ham iken tatlı
Olmuşu acı
(BEBEK) | Ben giderim,
O gider
Güneşte beni izler
(GÖLGE) |
Askerden küçük
Paşadan büyük
(ÇOCUK) | Gece içindeyiz
Gündüz dışında
Pencereli, kapılı
Şirin bir yuva
(EV) |
Pazardan aldım
Bir tane
Eve geldim
Bin tane
(NAR) | Eve bitişik odada
Yemek pişer orada
(MUTFAK) |
Uzun yoldan kuş gelir
Ne söylese hoş gelir
(MEKTUP) | Bir ağacı oymuşlar
İçine dünyayı koymuşlar
(TELEVİZYON) |
Buradan attım kılıcı
Halep’te oynar ucu
(TELEFON) | Çın çın eder
Haber sorar
(TELEFON) |
Sesi var canı yok,
Konuşur ağzı yok
(RADYO) | İstanbul da pişer
Kokusu buraya düşer
(MEKTUP) |
O her gün yeniden doğar
Dünyaya haber yayar
(GAZETE) | Kuyruğu var
Canlı değil
Konuşur
Ama insan değil
Camı var
Ama pencere değil
(TELEVİZYON)
|
| Alt yanı sivri tepe içindedir (Çene) | Üst yanı çakıldak (Diş) |
| Daha üstü muşulak (Burun) | Daha üstü ışıldak (Göz) |
| Üstü kara kolan (Kaş) | Daha üstü bir alan (Alın) |
İner reyhan gibi
Oturur sultan gibi
Dürülür hasır gibi
Satılır esir gibi (Kar) | Uzadıkça kısalan şey nedir
Hayat veya Ömür. |
Allah yapar yapısını,
Bıçak açar kapısını.
karpuz |
Mavi tarla üstünde,
Beyaz güvercin yürür.
(yelkenli) |
Ocak başında kuyu,
Kuyunun içinde suyu;
Suyun içinde yılan,
Yılanın ağzında mercan.
(lamba)
| Çın-çınlı hamam,
Kubbesi tamam,
Bir gelin aldım,
Babası imam.
saat |
Bir çuval cevizim var,
Sayarım tükenmez.
yıldız | El eker dil biçer.
(yazı)
|
Arşın ayaklı,
Burma bıyıklı.
(tavşan) | Bir küçücük kutudur,
Bütün dünya yurdudur.
(radyo) |
Fini fini fincan,
İçi dolu mercan.
(nar)
| Küçücük fıçıcık,
içi dolu turşucuk.
(limon) |
Daldan dala,
Kırmızı pala.
(sincap)
| Yarım kaşık,
Duvara yapışık.
(kulak) |
On ay yatar,
İki ay kalkar;
Feneri yakar,
Etrafa bakar.
(Ateş Böceği) | Dağda tak tak,
Suda cıp cıp.
Arşın ayaklı,
Burma bıyıklı.
(balta,balık,leylek) |
Dağdan gelir, taştan gelir,
Bir kükremiş arslan gelir.
(sel) |
Sıra sıra odalar,
Birbirini kovalar.
(tren)
|
Sarı sarı içinde,
Sarı zarfın içinde,
On iki birlik kardeş,
Birbirinin içinde.
(portakal) |
Az gitti, uz gitti,
Dere tepe düz gitti,
Altı ay bir güz gitti;
Uyanınca hep bitti.
(rüya) |
| Kutuplara giden zenci ne olur? (Donar) |
Yer altında civcivli tavuk
(patetes) |
Mavi atlas,
Arşın yetmez,
Makas kesmez,
Terzi biçmez.
(gökyüzü | Mavi atlas,
Arşın yetmez,
Makas kesmez,
Terzi biçmez.
|
Üstü çayır, biçilir,
Altı çeşme, içilir.
koyu | Ufacık mermer tası,
İçinde beyler aşı,
Pişirirsen aş olur,
Pişirmezsen kuş olur.
(yumurta) |
