Ünsüz yumuşaması nedir, örnek verir misiniz?

Ünsüz yumuşaması

Örnek: dolap - a > dolaba, çekiç - e > çekice, kanat - ı > kanadı, yemek - e > yemeğe

Örnek: kalp - i > kalbi, art - ı > ardı, renk - i > rengi, harç - ı > harcı
Görüldüğü gibi iki ünlü arasında kalmadığı halde “p, ç, t, k” sert ünsüzleri yumuşamıştır. Bazı sözcüklerde ise bu seslerin yumuşamadığı görülür.


Ünsüz yumuşaması

Vikipedi, özgür ansiklopedi



Süreksiz sert ünsüzlerle (p,ç,t,k) biten sözcükler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki p,ç,t,k ünsüzleri yumuşayarak b,c,d,g,(ğ) ünsüzlerine dönüşür. Bu ses olayına sert ünsüzlerin yumuşaması denir

• yurt-u > yurdu /
• ağaç-ı > ağacı /
• kitap-ı kitabı /
• kap-ı > kabı

Bütün kelimelerin bu kurala uyduğu söylenemez.

• ip-i
• saç-ı

Tek heceli sözcüklerde bu kural olmaz:
Koç-um = Koçum gibi.
Özel isimlerde, bu kural, yazı dilinde uygulanmaz.

• Zonguldak'ı
• Tokat'ı

NOT: p.ç.t.k üzsüzleri ile biten özel adların sonuna ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde son harfteki yumuşama yazıma yansıtılmaz.Örneğin:Burak'a defterini verdim.


“p, ç, t, k” sert ünsüzleriyle biten sözcük veya eklere, ünlüyle başlayan bir ek ya da sözcük getirildiğinde bu ünsüzler yumuşayarak “b, c, d, g-ğ” biçimlerine dönüşür. Bu olaya “ünsüz yumuşaması” denir.

p, ç, t, k › b, c, d, g-ğ
SERT YUMUŞAK

dolap – ın → dolabın
SERT YUMUŞAK
p › b
ünsüz yumuşaması

ilaç – ım → ilacım
SERT YUMUŞAK
ç › c
ünsüz yumuşaması

kanat – ı → kanadı
SERT YUMUŞAK
t › d
ünsüz yumuşaması

gözlük – üm → gözlüğüm
SERT YUMUŞAK
k › ğ
ünsüz yumuşaması

ahenk – i → ahengi
SERT YUMUŞAK
k › g
ünsüz yumuşaması


* Sert ünsüzle biten eklerden sonra ünlüyle başlayan başka bir ek getirildiğinde yine “ünsüz yumuşaması” meydana gelir.

gel – ecek – iz → geleceğiz
SERT YUMUŞAK
k › ğ
ünsüz yumuşaması


NOT: Sert ünsüzle biten bazı sözcüklerde “ünsüz yumuşaması” görülmez.

hukuk – un → hukukun
saç – ım → saçım
devlet – in → devletin
çöp – ü → çöpü

unsuz yumusamasi nedir, unsuz yumusamasi ornekler, unsuz yumusamasi ornekleri, unsuz yumusamasina ornekler, yumusama nedir,

Paylaş

ridkes