Şeker Suda Çözünürken Kum Neden Çözünmez ?

Kum; silisli kütlelerin, kayaların, doğal etkenlerle parçalanarak ufalanmasından ya da kayaların parçalanmasıyla oluşan, genellikle kuvars esaslı granüler malzemedir.

Kum, kuru veya doygun halde iken nemlenir ama rutubet, nem, ıslanma, suda kalma vb. durumlarda erimez. Şeker ise suda erime özelliğine sahiptir. Şekerli su bir çözeltidir.

Bunların nedeni çözeltiler ve özellikleridir. Alttaki yazıyı okuyunuz.

Çözeltiler:

Çay dolu bir bardağa bir kaşık toz şeker atıp karıştıralım. Ne gözlemledik? Şekere ne oldu? Çayınızı içerken şekerin tadını algıladınız mı? İçtiğiniz şekerli çay bir çözeltidir. Çay, şekeri çözmüş; şeker ise çözünmüştür. Kullandığımız çay yapraklarından gelen renkli maddeler de çaya renk katmıştır.Sizce bir miktar kumu suyun içine atsak kum suda çözünür mü? Kum suda çözünseydi, denizin dibinde kum kalır mıydı? Kum ve su karışımı ile şekerli çayın benzer özellikleri sizce neler olabilir.Çözeltilerin çoğu sıvıdır, fakat katı ve gaz halinde bulunan çözeltiler de vardır. Çözeltilerdeki katı maddeler, çok küçük parçalar halinde sıvının içinde dağılır. Su ve sirke, su ve meyve şekeri, su ve süt, gazoz ve vişne suyu karıştırıldıkları zaman birer çözelti oluşturur. Basit bir çözelti, karışımlar gibi en az iki maddenin bir araya gelmesiyle oluşur; çünkü çözeltiler aslında birer karışımdır.Çözeltileri hazırlamak için genellikle su kullanılır. Bazı katı maddeler suyun içinde iyi çözünür. Bazıları ise suda ya az çözünür ya da hiç çözünmez.

İki ya da daha fazla maddenin birbirleri içinde iyonlar veya moleküller halinde dağılmasıyla oluşan homojen karışıma çözelti denir.
Şekerli su ve tuzlu su birer çözeltidir. Tuzlu suyun içindeki tuzu, şekerli suyun içindeki şekeri göremediğimiz halde tadını alırız. 
Şekere ve tuza ne olmuştur? sorusuna genellikle erimiştir; cevabını veririz. Bu cevap fen bilgisi için yanlış bir cevaptır. Fen bilgisinde erime bir hal değiştirmedir. Tuzlu ve şekerli su da ise hal değişikliği olmamıştır. Şeker ve tuz katı olan fiziksel özelliklerini korumaktadır.
O zaman ne olmuştur da şekeri ve tuzu göremeyiz? Bunun nedeni; suyun oluşumu sırasında polar kovalent bağ gerçekleştiği için, su molekülünün bir tarafı eksi ( - ), diğer tarafı ( + ) yüklü olmuştur. Bu nedenle içine atılan su ya da tuz atomlarının çevresini sararlar. Suyun içerisindeki tuzu ve şekeri bu nedenle göremeyiz. Tuz ya da şeker miktarını çoğalttığımızda ise, bu atomların çevresini saracak kadar su molekülü kalmadığından, tuzu ve şekeri kabın altında görmeye başlarız. Çözeltinin bu durumuna ise doymuş çözelti deriz. 
Çözelti, çözünen ve çözücü(çözen) olmak üzere iki maddeden(bileşenden) oluşur. Yukarıdaki örnekte su, çözen, tuz ve şeker ise çözünendir. 

• Çözeltiler saydam ve homojen karışımlardır.
• Çözeltiyi oluşturan tanecikler(iyon ve moleküller) gözle görülmez.
• Çözelti,fiziksel işlemlerle bileşenlerine ayrılabilir.
• İyonik çözeltiler elektrik akımını iletir,moleküler çözeltiler elektrik akımını iletmezler.

Paylaş

admin