BIOS Güncelleme İşlemi İçin Neler Gereklidir? Riskli midir?
Öncelikle sabırlı olmalısınız. BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir. Kurallara uyarsanız gayet basit bir işlem. Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir. Sözün özü, BIOS Güncelleme olaylarına girişmeden önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara iyice uyun. Piyasadaki popüler anakart markaları için ayrı ayrı güncelleme işlemlerini beraber gerçekleştireceğiz; dolayısıyla olayın mantığını kavramanız açısından önemli olur diye düşünüyoruz.
Öncelikle sabırlı olmalısınız. BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir. Kurallara uyarsanız gayet basit bir işlem. Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir. Sözün özü, BIOS Güncelleme olaylarına girişmeden önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara iyice uyun. Piyasadaki popüler anakart markaları için ayrı ayrı güncelleme işlemlerini beraber gerçekleştireceğiz; dolayısıyla olayın mantığını kavramanız açısından önemli olur diye düşünüyoruz.
Gerekli olan ve bilmeniz gereken şeylere topluca bir göz atalım:
- Anakartınızın Markası & Modeli
- Anakartınızın Üreticisinin Web Sitesi
- Anakartınız için gereken BIOS dosyaları ve sistem disketi
Markalara Göre Adım Adım BIOS Güncelleme İşlemi:
Öncelikle sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamanız gerekir. Daha sonra PC'yi bu disketle açmanız gerektiği için BIOS Setup menüsü yardımıyla ADVANCED BIOS FEATURES menüsü altından boot önceliğini disket sürücüsüne atayın. Bu şekilde sistemi disketten boot edebilirsiniz.
Buradan ayrıca önemli BIOS ayarlarınızı da bir kenara not etmeyi unutmayın. Son olarak anakartınızın modeline göre, en güncel olan BIOS dosyasını ve AWDFLASH yazılımını (her anakart için AWDFLASH dosyası kullanılmaz)internetten indirip bu diskete kopyalayın ve bilgisayarınızı bu disket ile başlatın.
Şimdi komut satırında awdflash.exe yazıp enter'a basın. Karşınıza gelecek olan ekranda File Name to Program bölümüne anakart üreticinizin web sitesinden indirmiş olduğunuz yeni BIOS bilgilerini içeren .BIN(*.awd,*.rom,*.ami) uzantılı dosyanın ismini yazın. Bu işlemi yaptıktan sonra anakartınızın Flash tipi okunacak ve ekranda görülecektir. Bu aşamadan sonra mutlaka "Do You Want To Save BIOS?" sorusuna "Y" tuşuna basarak onay verin ve eski biosunuzu yedeklemek için bir dizin ve dosya ismi girin.
Bu işlemi yaptıktan sonra karşınıza "Now Backup System Bios to a File" uyarı yazısı gelecektir. Son olarak "Are you sure to program?" sorusunu da "Y" tuşu ile yanıtlayıp BIOS güncellemesini başlatabilirsiniz. İşlem başarı ile tamamlandıktan sonra sistemi baştan başlatın ve BIOS Setup'a girip "LOAD SETUP DEFAULTS" seçeneğini uygulayın ve değiştirmek istediğiniz ayarları değiştirip, kaydedip çıkın. Açılış ekranında bazı anakartlarda sağ üst köşede bazılarında sol üstte genelde en altta soldan itibaren değişen BIOS sürümünü görürseniz BIOS'unuz doğru bir şekilde
güncellenmiş demektir. AMI BIOS kullananların ise sadece farklı olarak AMI Flash yazılımını kullanmaları gerekir. Geriye kalan işlemler ise benzer adımlarla tamamlanacaktır.
BIOS Güncelleme Hataları Her Zaman Ölümcül Olmayabilir
Her ne kadar dikkat ederseniz edin yanlış BIOS sürümü kullanma ya da güncelleme sırasında elektrik kesintisi gibi nedenlerden işlem yarım kalabilir. Bu durumda anakart iş görmez hale geleceğinden, bilgisayarı bir daha başlatmanız mümkün olmayacaktır. Yine de panik yapmadan aşağıdaki kurtarma yöntemlerini deneyebilirsiniz.
Intel Flash ROM: BIOS kurtarma konusunda en başarılı olan kullanıcılar bu grupta yer alır. Çünkü INTEL FLASH ROM'un Boot Block adı verilen bölgesi yazma korumasına sahiptir. BIOS çipinde çok ufak bir yer kaplayan, bilgisayarın açılabilmesi için bir takım algoritmalara sahip olan bu sistemciğin güncellenmesi gerekmediği için sistemin hata durumunda bile boot etmesi mümkün olabilir. BIOS Güncelleme esnasında elektrikler kesilse bile BIOS'unuzun Boot Block bölümü hasar görmediğinden, bilgisayarınız yine açılacaktır ve güncelleme işlemi tekrardan yapılacaktır. Intel marka anakartlarda herhangi bir sorunla karşılaştığınızda şu işlemleri uygulayabilirsiniz:
Önce INTEL anakartların üzerindeki "Flash Recovery" olarak tanımlanan jumper'ı bulun ve kurtarma (Recovery) pozisyonuna getirin. Daha önce, INTEL anakartlar için hazırladığınız disket ile sistemi açın. Görüntü alamasanız da işlemleri bip sesleriyle takip edin. İlk bip sesini duyduğunuzda disket sürücünüzün ışığı yanıyorsa işlem başlamış demektir. Floppy ışığı söndüğünde ise işlem bitmiştir. Artık sistemi kapatıp jumper'ı eski konumuna aldıktan sonra sisteminizi baştan açıp güncelleme işlemini tekrarlayabilirsiniz.
Award BIOS: bu yöntem AWARD BIOS kullanan birçok anakart kullanıcıları için geçerli olacaktır. BIOS güncellemesi sırasında, elektrik kesilmesi gibi bir sorun oluşup da bilgisayarınız açılmaz bir hale geldiyse hemen başka bir PC yardımıyla bir sistem disketi oluşturun. Anakartınızın üreticisinin web sayfasından kendi anakartınız için olan yeni BIOS dosyasını ve AWDFLASH yazılımını indirin. AWDFLASH yazılımını, BIOS dosyasını ve ek olarak sisteminizdeki autoexec.bat dosyasını da diskete kopyalayın. Disket sürücü içindeki autoexec.bat dosyasına sağ tuşla tıklayıp düzenleyin ve içerisindeki tüm satırları silip aşağıdaki satırı ekleyin:
A:\AWDFLASH dosya_adi.bin /SN /PY /CP /CD /CC
Bu disket ile sistemi açın. Ekrana görüntü gelmeyecektir. Bip sesleriyle beraber disket sürücü ışığı yanarsa işlem başlamış demektir. Ortalama 1,5 - 2 dakika arası sürecek bir işlemden sonra, disket sürücünün ışığı sönecektir.
AMI BIOS: AMI BIOS'lar için genelde ortak bir kurtarma yöntemi var. Bunun için önce anakartınızın üreticisinin adresinden yeni BIOS dosyasını çekin. Bu dosyanın ismi ne olursa olsun AMIBOOT.ROM olarak değiştirin ve bunu boş bir diskete kopyalayın. Diskete sistem dosyalarını transfer etmeyin. Sadece AMIBOOT.ROM dosyası olması yeterlidir. Daha sonra sisteme bu disketi koyduktan sonra, CTRL ve HOME tuşlarına basılı tutarak sistemi açın. Disket sürücünün ışığı yandıktan sonra elinizi bu tuşlardan çekin. BIOS güncelleme işlemi yaklaşık 35-40 saniye içinde bitecek ve işlem bittiğinde birkaç bip sesi çıkacaktır.
FARKLI BIOS GÜNCELLEME YÖNTEMLERİ
ASUS: Her anakart firması BIOS güncellemesi için yazının içinde belirttiğimiz standart yöntemleri kullanmaz. Örneğin ASUS anakartlarının BIOS'larını güncellemek için firmanın sitesinden anakarta göre özelleştirilmiş bir programlama yazılımı olan AFLASH.EXE awdflash.exe yada afudos.exe' yi çekmeniz gerekir.(genelde anakartınızın modeline uygun *flash.exe dosyası anakartınızla alakalı bios sekmesi altında bulabilirsiniz.)
INTEL: Intel anakartlarda ise durum çok daha farklıdır. Bu anakartlar genelde markalı PC'lerde kullanılan bir BIOS markası olan Phoenix BIOS kullanır ve Phoenix BIOS, anakartınızın markasını belirleyebileceğiniz kod numaraları da sunmaz. Eğer INTEL marka anakarta sahipseniz, açılışta CTRL-ALT-ESC tuş kombinasyonunu kullanarak kartınızın markasını öğrenebilirsiniz. Güncelleme işlemi için yine önce sistemi boot edebilecek bir disket hazırlamanız gerekir. Daha sonra Intel'in web sitesinden BIOS dosyasını sabit diske indirip çalıştırın. Karşınıza gelecek olan iki dosyadan "Bios.exe" dosyasını da çalıştırın ve açılan dosyaları diskete kopyalayın. Bu disket ile boot ettikten sonra Intel'in güncelleme için hazırladığı oldukça farklı olan menü ekranı karşınıza gelecektir.
Burada enter tuşuna basın ve "Update Flash Memory From a File" seçeneğini seçin. Ardından da "Update System BIOS" seçeneğini seçip yeni BIOS dosyanızın ismini girin. İşlem bittiğinde bilgisayarınızı yeniden başlatın.
Live UPDATE: Günümüzde ASUS, GigaByte ve MSI, bazı anakart modelleri için, canlı BIOS güncelleme anlamına gelen Live Uptade adı altında bir özellik de sunuyorlar. Bu özel bios güncelleme programcıkları sayesinde anakartınızın BIOS'unu fazla uğraşmadan ve teknik bir bilgiye sahip olmadan da güncellemeniz mümkün oluyor. Burada anakartın modeli otomatik olarak algılanıp internetten yeni uygun BIOS dosyası çekilip, güncelleme yapılıyor. Yazlımın Win9x,NT4.0,WinMe ve Windows 2000,WinXp altında çalışabiliyor.
Türkiyede En Çok Kullanılan Anakartların İlgili Web Sayfa Adresleri
ASUS: ASUSTeK Computer Inc.
GIGABYTE: GIGABYTE - Upgrade Your Life
ABiT: http://www.abit-usa.com/
MSI: MSI -- MICRO-STAR INT'L CO.,LTD.
SOYO: Soyo, Inc. - Consumer Electronics
INTEL: Welcome to Intel
IWILL: http://www.iwillusa.com/
FIC: http://www.fic.com.tw/
TYAN: ::Tyan Computer Corporation:: Home
Sitelerin support yada download&driver linklerinden gerekli bilgi ve sürücülere ulaşılabilir.
Kesinlikle anakartınızın marka ve modeline uygun bios dosyasını ve önerilen flash.exe dosyasını kullanmak zorundasınız ve bios güncelleme prosedürlerine riayet etmeniz gerekiyor genelde tüm markaların sitelerinde bios update prosedürleri yazmaktadır.
Not: Doğacak problemlerden sorumlu değiliz...