Tanzimat Şiirinin Özellikleri
1- Tanzimat şiiri hiçbir zaman belirli bir sınıfın şiiri olmamıştır. Ortak oluşu ve ortak düşünceyi birinci plana getirmiştir. Bunu da gösterişli bir Avrupa etkisiyle yapmıştır.
2- Tanzimat şiiriyle faydalı ülkücü ve inkılapçı heyecanlar millete aşılanmaya çalışıldı.
3- İçeriğinde önemli değişiklikler meydana geldi. Divan şiirinin konuları yerini yeni konulara bıraktı.
4- Tanzimat devrinde Avrupa edebiyatından bir çok eser dilimize çevrildi. bu tercümeler sayesinde ölüm felsefesi doyasıya tabiat tasvirleri varlıklar ve olaylar karşısındaki insan tavırlarının değişik ifadeleri gibi konular Türk şiirine girdi.
5- Türk şiirinin başka bir konusu olan hakiki kadın aşkı Türk zevkine ve Türk ahlakına uygun olarak Türk şiirinde kendine layık olan yeri bu dönemde buldu.
2- Tanzimat şiiriyle faydalı ülkücü ve inkılapçı heyecanlar millete aşılanmaya çalışıldı.
3- İçeriğinde önemli değişiklikler meydana geldi. Divan şiirinin konuları yerini yeni konulara bıraktı.
4- Tanzimat devrinde Avrupa edebiyatından bir çok eser dilimize çevrildi. bu tercümeler sayesinde ölüm felsefesi doyasıya tabiat tasvirleri varlıklar ve olaylar karşısındaki insan tavırlarının değişik ifadeleri gibi konular Türk şiirine girdi.
5- Türk şiirinin başka bir konusu olan hakiki kadın aşkı Türk zevkine ve Türk ahlakına uygun olarak Türk şiirinde kendine layık olan yeri bu dönemde buldu.
6- Hürriyet ve vatan temaları da bu dönemde şiire girdi.
7- Tanzimat şiirinin ilk zamanlarında şiir cümlesi mısra ve beyit ölçüleriyle söylenmekle beraber giderek şiirde toplu güzellik anlayışına önem verildi.
8- Tanzimat şiirinde bir nokta eksik bırakıldı. O da şiirin bir musiki cümlesi olarak işlenmesiydi. Tanzimat nazmı Muallim Naci zamanında ve Servet-i Fünun şiirine kadar genellikle ihmal edilmiş seslerle söylenmiştir. Ancak Namık Kemal ve Hamit bu ses noksanını mısralara verdikleri heyecan ve yücelikle gizleyebilmişlerdir.
9- Tanzimat şiiri divan şiirinden tamamen kopamamıştır. Divan şiirinde en çok bağlı kaldığı unsurlar teknik unsurlardır. Bu devirde hece veznine olan ilgi biraz artmışsada aruz eski hakimiyetin devam ettirmiştir. Divan nazmının şekilleri ve sanatlarıda tamamiyle atılamamıştır. Bu nedenle Tanzimat devrinde nazım şekillerinde bir bütünlük görülmez.
10-Tanzimat devrinde şiirin eski hakimiyetine son verildi. Eserler daha çok Avrupa'nın sadeleşen ve modernleşen nesillerine benzer şekilde verildi.
11) Tanzimat şiirinin gelişmesinde tercüme şiirin büyük etkisi vardır. Şinasi'nin Tercüme-i Manzumesi'ndeki şiirlerinde başka Ethem Pertev Paşa'nın Sadullah Paşa'nın Recaizade ve Muallim Naci'nin şiir tercümeleri Türk şiirinde yeni bir zevkin ve yeni bir anlayışın ifadeleridir.
12) Yeni şiire Avrupai şekli ve kafiye tarzını veren ilk şair Hamid'dir. Şairin Duhter-i Hindu (Hindu kızı) eklediği Avrupai tarzı kafiyelendirilmiş bir manzumesi yeni Türk nazmında Avrupai şeklin ilk te'lif örneği sayılmaktadır.
13) Şekil bahsi bir yana bırakılırsa gerek Pertev Paşa'nın manzumeleri gerekse Sadullah Paşa'nın Lamertine'den çevirdiği Göl şiiri Türk edebiyatında Avrupai şiirlerdir.
7- Tanzimat şiirinin ilk zamanlarında şiir cümlesi mısra ve beyit ölçüleriyle söylenmekle beraber giderek şiirde toplu güzellik anlayışına önem verildi.
8- Tanzimat şiirinde bir nokta eksik bırakıldı. O da şiirin bir musiki cümlesi olarak işlenmesiydi. Tanzimat nazmı Muallim Naci zamanında ve Servet-i Fünun şiirine kadar genellikle ihmal edilmiş seslerle söylenmiştir. Ancak Namık Kemal ve Hamit bu ses noksanını mısralara verdikleri heyecan ve yücelikle gizleyebilmişlerdir.
9- Tanzimat şiiri divan şiirinden tamamen kopamamıştır. Divan şiirinde en çok bağlı kaldığı unsurlar teknik unsurlardır. Bu devirde hece veznine olan ilgi biraz artmışsada aruz eski hakimiyetin devam ettirmiştir. Divan nazmının şekilleri ve sanatlarıda tamamiyle atılamamıştır. Bu nedenle Tanzimat devrinde nazım şekillerinde bir bütünlük görülmez.
10-Tanzimat devrinde şiirin eski hakimiyetine son verildi. Eserler daha çok Avrupa'nın sadeleşen ve modernleşen nesillerine benzer şekilde verildi.
11) Tanzimat şiirinin gelişmesinde tercüme şiirin büyük etkisi vardır. Şinasi'nin Tercüme-i Manzumesi'ndeki şiirlerinde başka Ethem Pertev Paşa'nın Sadullah Paşa'nın Recaizade ve Muallim Naci'nin şiir tercümeleri Türk şiirinde yeni bir zevkin ve yeni bir anlayışın ifadeleridir.
12) Yeni şiire Avrupai şekli ve kafiye tarzını veren ilk şair Hamid'dir. Şairin Duhter-i Hindu (Hindu kızı) eklediği Avrupai tarzı kafiyelendirilmiş bir manzumesi yeni Türk nazmında Avrupai şeklin ilk te'lif örneği sayılmaktadır.
13) Şekil bahsi bir yana bırakılırsa gerek Pertev Paşa'nın manzumeleri gerekse Sadullah Paşa'nın Lamertine'den çevirdiği Göl şiiri Türk edebiyatında Avrupai şiirlerdir.
Tanzimat Dönemi Şairleri :
* Her iki dönem şairleri biçim yönünden Divan şiiri geleneğine bağlı kalmışlardır.
* Her iki dönem şairleri Romantizmin etkisinde kalmışlardır. Bu dönem şiirinin Batı düşüncesiyle klasizm ve romantizm edebi akımlarıyla ilişkisi vardır.
* 1.dönem şairleri toplum için sanat anlayışını; 2.dönem şairleri ise sanat için sanat anlayışını benimsemişlerdir.
* 1.dönem şairleri vatan, millet, adalet gibi konuları ele alırken; 2. dönemdekiler aşk, doğa, ölüm gibi konuları ele almışlardır. Dolayısıyla konu ve temada yenilik yapmayı başarmışlardır.
* 1.dönem şairleri dilde sadeleşmeyi amaçlamış ancak bunda başarılı olamamışlardır. 2. dönem şairleri ise ağır olan bu dili daha da ağırlaştırmışlardır. Şiirde sanatlı söyleyiş her iki dönem şairleri için de amaç olmaktan çıkmıştır.
* İki dönemin şairleri de şiirde parça güzelliğini bırakıp bütün güzelliğine ve konu birliğine önem vermiştir.
* Aruz ölçüsü kullanılmaya devam ederken az da olsa hece ölçüsü kullanılmıştır.
* Gazel, kaside, terkib-i bent gibi eski nazım şekilleri kullanılmaya devam etmiştir.
Özellikle ikinci dönem sanatçıları yeni nazım şekilleriyle şiir yazmada başarılı olmuşlardır (A.Hamit Tahran, Recaizade Mahmut Ekrem başarılıdır).
Özellikle ikinci dönem sanatçıları yeni nazım şekilleriyle şiir yazmada başarılı olmuşlardır (A.Hamit Tahran, Recaizade Mahmut Ekrem başarılıdır).
* Tanzimat şairleri bireysel duygu düşünce ve anlatıma önem vermiş, böylece Türk edebiyatına Batı'daki bireyci anlayışı getirmişlerdir.
Tanzimat Dönemi şiirinin en önemli temsilcisi kimdir?
Tanzimat döneminde yeni şiirin ilk temsilcisi olan Şinasi (1826-1871), Fransa'ya gitmeden önce klâsik kasideler yazmıştır. Fakat Fransa'dan döndükten sonra kasidede biçim açısından değişiklikler yapmış, ayrıca toplumsal kavramlara yer vermiştir. Artık şiirleri duygusallıktan yoksundur, akılcılık öne çıkmıştır. Bu yönüyle Şinasi Tanzimat'tan sonraki edebiyatımızda akılcılığın öncüsü olarak yerini almıştır.
Şinasi konuşulan Türkçe ile yeni bir şiir dili yaratmayı amaçlamışsa da bunda başarılı olamaz. Ancak bu konuda öncülük etmesiyle, batılı Türk edebiyatının oluşmasına katkılarıyla önem kazanmıştır.
Paylaş
0 Yorum var "TANZİMAT DÖNEMİ ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ"
Yorum Gönder